Damga vergisi, kişiler ya da kurumlar arasında düzenlenen resmi belgeler üzerinden alınan, işlem bedeline oranla belirlenen bir vergi türüdür. Türkiye’de yürürlükte olan damga vergisi uygulaması, birçok sözleşme ve ticari işlemde karşımıza çıkmaktadır. Damga vergisinin doğru hesaplanması, taraflar arasında mali sorumlulukların net olarak belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Bu makalede damga vergisinin ne olduğu, nasıl hesaplandığı ve hangi durumlarda farklı oranların uygulandığı detaylı şekilde ele alınacaktır.
Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Damga vergisinin hesaplanmasında esas alınan tutar, belgenin içerdiği parasal değerdir ve oran, belgenin türüne göre değişiklik göstermektedir. Damga vergisi hesaplanırken öncelikle belgenin türü tespit edilir çünkü her belge türü için uygulanacak oran farklıdır. Ardından belgedeki parasal tutar üzerinden belirli bir yüzdeyle hesaplama yapılır.
Oranlar genellikle binde üzerinden belirlenir ve sözleşmenin niteliğine göre binde 9,48’e kadar çıkabilir. Örneğin kira sözleşmeleri, taahhütnameler, ihale kararları gibi belgeler farklı oranlarla vergilendirilir. Ayrıca bazı belgeler için maktu yani sabit bir damga vergisi de söz konusu olabilir. Vergi, belgenin imzalanması ile birlikte doğar ve taraflardan biri ya da tamamı tarafından ödenebilir.
Damga Vergisine Tabi Belgeler Nelerdir?
Damga vergisi, ticari ve hukuki geçerliliği olan çok sayıda belge için geçerlidir ve bu belgelerin türüne göre farklı vergilendirme esasları uygulanmaktadır.
Kira Sözleşmeleri
Kira sözleşmeleri, sözleşme süresi ve bedeli üzerinden belirli bir oranla damga vergisine tabidir.
İhale Kararları
Kamu ihaleleri sonucunda düzenlenen kararlar üzerinden de belirli oranlarda damga vergisi alınır.
Taahhütnameler ve Kefalet Senetleri
Bu belgeler, taahhüt edilen bedel üzerinden hesaplanan damga vergisiyle vergilendirilir.
İş Sözleşmeleri
Belirli bir ücret ve süre içeren iş sözleşmeleri de damga vergisine tabi olup, yıllık brüt ücret üzerinden oranlandırılır.
Damga Vergisi Oranları Neye Göre Değişir?
Damga vergisi oranları, belgenin içeriği, türü ve parasal değeri gibi kriterlere göre farklılık gösterir ve bu oranlar her yıl güncellenmektedir.
Damga vergisi oranları, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenerek Resmî Gazete’de yayımlanır. Gelire bağlı sözleşmelerde genellikle binde 9,48’e kadar oranlar uygulanırken, bazı belgelerde maktu vergi alınır. 2025 yılı itibarıyla uygulanan oranlar, belge türüne göre değişmekte ve her belge tipi için özel olarak sınıflandırılmıştır. Bu nedenle damga vergisi hesaplamadan önce, belgenin hangi kategoriye girdiğini doğru belirlemek büyük önem taşır.
Damga Vergisini Kim Öder?
Damga vergisinin mükellefi, belgeyi düzenleyen ve imzalayan taraflardır; ödeme sorumluluğu ise taraflar arasında yapılan anlaşmayla belirlenebilir.
Damga vergisinin kim tarafından ödeneceği, taraflar arasında serbestçe belirlenebilir. Eğer taraflar arası açık bir anlaşma yoksa, belgeyi kullanan taraf vergiyi ödemekle yükümlü olur. Özellikle iş sözleşmeleri ya da kira sözleşmelerinde damga vergisi genellikle işveren ya da mülk sahibi tarafından karşılanır. Kamu ihalelerinde ise yüklenici firma vergi mükellefi olur.
Damga Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Damga vergisi, belge imzalandıktan sonra en geç 15 gün içinde beyan edilerek vergi dairesine ödenmelidir.
Vergi Usul Kanunu’na göre damga vergisinin beyanı ve ödemesi, belgenin düzenlendiği tarihten itibaren başlamaktadır. Beyan süresi içinde ödeme yapılmadığı takdirde, gecikme faizi ve ceza uygulanmaktadır. Elektronik ortamda düzenlenen belgeler için de aynı süre geçerlidir. Bu nedenle işlemlerin yasal süre içinde tamamlanması, ek maliyetlerin doğmaması adına oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Damga vergisiyle ilgili olarak merak edilen pek çok detay bulunmaktadır. Bu bölümde en çok sorulan sorulara açıklayıcı ve anlaşılır cevaplar verilmiştir.
Damga vergisi kira sözleşmelerinde nasıl hesaplanır?
Kira sözleşmelerinde damga vergisi, yıllık kira bedelinin binde 1,89’u oranında hesaplanır. Örneğin yıllık kira bedeli 100.000 TL olan bir sözleşme için 1.890 TL damga vergisi ödenir.
Damga vergisi oranı her yıl değişir mi?
Evet, damga vergisi oranları her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenir ve Resmî Gazete’de yayımlanır.
Damga vergisini her iki taraf da mı öder?
Taraflar arasında aksi belirtilmedikçe, damga vergisi genellikle belgeyi kullanan ya da avantaj sağlayan tarafça ödenir. Ancak karşılıklı anlaşmayla bu yükümlülük paylaşılabilir.
Maktu damga vergisi nedir?
Maktu damga vergisi, belgenin içeriğine ya da parasal değerine bakılmaksızın sabit bir tutarla ödenen vergi türüdür. Özellikle noter onaylı belgelerde sıkça uygulanır.
Elektronik sözleşmelerde damga vergisi ödenir mi?
Evet, elektronik ortamda düzenlenen ve hukuki geçerliliği olan belgeler de damga vergisine tabidir ve aynı süre içinde beyan edilmelidir.
Damga vergisi ödemezsek ne olur?
Ödenmeyen damga vergisi için gecikme faizi uygulanır ve vergi ziyaı cezası kesilir. Ayrıca belge yasal açıdan geçersiz sayılabilir.
Damga vergisini nasıl beyan ederim?
Vergi dairesine giderek ya da internet vergi dairesi üzerinden e-beyanname aracılığıyla damga vergisi beyan edilebilir.
Damga vergisi muafiyeti kimleri kapsar?
Bazı kamu kurumları, dernekler ve özel teşebbüsler belirli işlemler için damga vergisinden muaf tutulabilir. Bu muafiyetler ilgili kanunlarla belirlenmiştir.
